PARAFIA ÚDOL

Historia

Początki miejscowości datowane są na początek XIV wieku. Założyli ją osadnicy z sołtysem na czele /przypis tłumacza, sołtys – założyciel miejscowości z pewnymi przywilejami/ na majątku Plawecz (Plaveč). W XIV – XVI wieku miejscowość stanowiła własność zamku Plawecz. We wzmiankach pisemnych z XIV – XVI wieku występuje także pod nazwą Ujlak. Chodziło o zeslowakizowaną formę pierwotnej nazwy węgierskiej Ujlak, która składała się ze słów uj = nowy oraz lak = osada. Nazwy węgierskiej używali feudałowie, właściciele miejscowości oraz zamku Plawecz. W spisie portalnym Stolicy Szaryskiej z 1427 roku występuje pod nazwą Wyak. Ujak był dużą miejscowością. Później mieszkańcy stopniowo wyprowadzili się i osada zanikła. Nową osadę założyli Łemkowie z sołtysem w latach 20-30 tych XVI wieku. W 1600 roku osada posiadała 17 poddańskich domów mieszkalnych oraz dom sołtysa. Pod koniec XVI wieku była miejscowością średniej wielkości, w której oprócz sołtysa mieszkali głównie mieszkańcy poddańscy pochodzenia łemkowskiego. W 1755 roku miejscowość spłonęła. W 1787 roku posiadała 61, a w 1828 roku 88 domów.

Kościół greckokatolicki. Parafia Udol liczy obecnie 338 wierzących, którzy są kultywują wiarę swoich przodków.

Pierwotny kościół greckokatolicki, który znajdował się na terenie byłej szkoły greckokatolickiej, nie dotrwał do naszych czasów. Jego istnienie potwierdzają dokumenty, relacje wierzących, ale również resztki kamienni grobowych, które znajdowały się w pobliżu kościoła. Na podstawie wyglądu kamienni grobowych można wnioskować, że w wielu grobach pochowano ważne osoby.

Obecnie parafia posiada kościół św. Demetra Wielkomęczennika, zbudowany w 1866 roku, odremontowany w 1888 i 1943 roku, klasycystyczny, jednonawowy, z półokrągłym zamknięciem prezbiterium. Wyposażenie wewnętrzne pochodzi z 1888 roku. Najważniejszymi zabytkami są: kamienna chrzcielnica z napisem z 1656 roku – w kształcie kielicha, oraz barokowy pozłacany srebrny kielich, z 1773 roku. Kościół św. Demetra Wielkomęczennika jest narodowym zabytkiem kulturalnym. W kościele znajdują się malowidła ścianie znanego malarza Maxa Kurtha.

Częścią parafii Udol jest miejscowość Hajtowka (Hajtovka), do 2004 roku częścią parafii była również filia Hromosz (Hromoš).

Zachowała się imienna lista księży greckokatolickich, którzy działali w parafii Udol od 1688 aż do 1950 roku, kiedy kościół greckokatolicki został zdelegalizowany przez państwo. Ponowna legalizacja kościoła greckokatolickiego w byłej Czechosłowacji nastąpiła w 1968 roku i przyniosła odnowienie pierwotnej parafii greckokatolickiej w Udolu oraz wiary. Od 1969 roku w parafii znów zaczęli działać proboszcze greckokatoliccy, pierwszym proboszczem był ojciec Mikuláš Vladimír, który w bardzo ciężkich czasach oraz trudnych warunkach przyczynił się do rozwoju parafii greckokatolickiej. W trudnych czasach działał tutaj również ojciec Vasiľ Feckanič, Peter Orenič. W okresie tym wierzący greckokatoliccy nie mogli swobodnie wyznawać swojej wiary, byli nieustannie represjonowani przez państwo, a ich prawa własnościowe wobec kościołów greckokatolickich były również ograniczane. Podczas działalności ojca Milana Kuzmiaka (1990 – 1996), zbudowany został nowy budynek parafialny, ze względu na to, że pierwotny budynek nie spełniał wymogów higieniczno- sanitarnych. Po nim w parafii działali ojciec František Kuzmiak, ojciec Marek Belej oraz ojciec Ján Frandofer. Każdy z księży, którzy tutaj działali po 1968 roku w znacznym stopniu przyczynił się do pogłębienia życia duchowego oraz świadomości wierzących grekokatolików w parafii Udol.

Wiele dokumentów oraz fotografii świadczy o aktywnym życiu chrześcijańskim greckokatolickich wierzących przed rokiem 1950 i po roku 1968.

Obecnie wierzący aktywnie biorą udział w życiu religijnym, zarówno w dziedzinie duchowej jak i materialnej. W parafii odbyła się święta misja (duchowa odnowa parafii Udol) w dniu 6 – 14 listopada 2004 roku pod przewodnictwem ojców misjonarzy – redemptorystów z ojcem Mikulášom Tresom (wnuk ojca Mikuláša Vladimíra), odbyły się również kolejne misje odnowy.

W okresie tym rozpoczęto kompleksową rekonstrukcję kościoła greckokatolickiego św. Demetera Wielkomęczennika. W kościele przeprowadzono wymianę okien. Obiekt został podłączony do kanalizacji. Wyremontowano teren przed wejściem do kościoła, położono kostkę brukową oraz wymieniono rynny na nowe miedziane. W 2009 roku zostały ukończone prace na dziedzińcu, oraz zbudowano płot wokół kościoła. We wszystkich tych pracach aktywnie brali udział wierzący greckokatoliccy. Remont wspierali finansowo, pomagali osobiście przy remoncie, lub w formie modlitwy.

Od początku maja 2011 roku rozpoczęta została rekonstrukcja kościoła w ramach projektu UE – odnowiono podłogi, ściany, malowidła i zostało instalowane nowe ogrzewanie podłogowe. Odrestaurowano ikonostas, wymienione zostały ławki i wykonano nowy chór.

Podczas rekonstrukcji odbyła się odnowa duchowa w Miłosierdziu Boskim w niedzielę 22 stycznia 2012 roku. Siostry z kongregacji Matki Miłosierdzia Boskiego – siostra M. Faustyna Olszewska oraz siostra M. Tymotea Čandová przybyły z Niżnego Hruszowa (Nižný Hrušov) na zaproszenie miejscowego zarządcy parafii Mgr. Ľubomíra Karaffu, aby pobłogosławiły obecnych nadzieją płynącą z poselstwa miłosierdzia. Do wierzących przemówiła siostra Tymotea, która pochodzi z tej parafii – i do tej pory – jest jedyną grekokatoliczką w tej kongregacji. Jej świadectwa i przemówienia wszyscy wysłuchali obecni z wielkimi emocjami. W parafii został również umieszczony obraz Boskiego Miłosierdzia.

Na podstawie wyżej wspomnianych działalności, ale również w oparciu o życie osobiste niektórych wierzących widać ich wzrost duchowy, głębię wiary oraz pragnienie dalszego życia z Jezusem Chrystusem i dla Jezusa Chrystusa.

Wykaz proboszczów i administratorów parafii

1734 - ?	1746 - ?	1788 - 1806	1806 - 1807	1807 - 1812
Ján Kamensik	Ján Kameniczky	Peter Kaminský	Juraj Kopistinský	Lukáš Romoňák

1812 - 1824	1825 - 1848	1848 - 1868	1869 - 1906	1909 - 1921
Peter Jankura	Damián Čopjak	Anton Bernaťák	Juraj Andrejkovič	Emil Nevický

1922 - 1931	1931 - 1950	1969 - 1978	1978 - 1989	1989 - 1990
Teodor Kellö	Vladimír Hromjak	Mikuláš Vladimír	Vasiľ Feckanič	Peter Orenič

1990 - 1996	1996 - 1998	1998 - 2005	2005 - 2011	2011 - ?
Milan Kuzmiak	František Kuzmiak	Marek Belej	Ján Frandofer	Ľubomír Karaffa